KOLEJNY CZYNNIK
Czwarty czynnik jest właściwie obecny już w sformułowaniach trzech poprzednich (użyłem bowiem określenia „wspólny”, a nie „jednakowy” interes, wskazującego na świadomość zbieżności interesów); zachodzenie na siebie występuje także między pozostałymi trzema czynnikami — cele często trudno jest odróżnić zarówno od interesów, jak i od wartości — ale lepiej będzie także z praktycznego punktu widzenia, nie tylko dla potrzeb analizy, jeśli te cztery czynniki będziemy rozważali oddzielnie. W praktyce bowiem występują one w różnych wspólnotach w różnym nasileniu i w zależności od tego, który z nich dominuje, kształtuje się natura danej wspólnoty. Ogólnie można jednak stwierdzić, że im więcej spośród tych czterech czynników występuje w dużym nasileniu w danej społeczności, tym większa jest jej wewnętrzna spójność — jej skuteczność oraz odporność na oddziaływania zewnętrzne.